شهرستان رستم؛ از جلوه های طبیعی تا میراث کهن

شهرستان رستم از سال 1387 از ممسنی جدا و به شهرستان ارتقا و دارای دو بخش سورنا و مرکزی است.

وسعت شهرستان رستم در حدود 1200 کیلومتر مربع است و با مرکزیت شهر مصیری حدود 60هزار نفر جمعیت دارد.

این شهرستان دارای 197 روستاست که از طرف شمال با استان کهگیلویه و بویراحمد، از طرف شرق و جنوب با شهرستان ممسنی و از طرف غرب با شهرستان گچساران مرز مشترک دارد.

ارتفاع متوسط از سطح دریا 920متر و فاصله از شیراز 154 کیلومتر و تا یاسوج 75 کیلومتر است.

وجود بیش از 10 منطقه گردشگری طبیعی در شهرستان رستم

در شهرستان رستم بیش از 10 منطقه گردشگری طبیعی وجود دارد که میتوان به آبشار پای تف، تفرجگاه تنگ شیو، چشمه سارهای مراسخوان،تالاب سرآب سیاه منصور آباد، چشم اندازهای پتکون زیردو، منطقه گردشگری تنگ گجستان(سرچشمه گچستان)، مکان گودگود انجیر بردکوه، منطقه جنگلی کوه سیاه، نرگس زارهای خنگ طاهری، منطقه نوگک اشاره کرد.

چشمه سارهای مراسخون

چشمه سارهای مراسخون یکی از جاذبه های گردشگری طبیعی است.

این مکان تفرجگاهی دارای چشمه سارهای جوشنده و محل خوبی برای استراحت و تفریح گردشگران و مسافران نوروزی است.

این محل به فاصله 40کیلومتری شمال غربی شهر مصیری و نزدیک به روستای مراسخون سفلی قرار دارد.

سراب سیاه منصور آباد جاذبه طبیعی دیگری است در حدود 28 کیلومتری شمال غربی شهر مصیری و در کنار روستای سرآب سیاه منصورآباد رستم واقع شده است.

سرچشمه گجستان

سرچشمه گجستان جاذبه طبیعی است که در حدود 50 کیلومتری شمال غربی شهر مصیری قرار دارد.

سرچشمه گجستان در زمره مناطق نمونه گردشگری قرار دارد و هر ساله هزاران نفر را در فصول مختلف به خود جذب می کند.

آبشار پای تف دومین آبشار بلند فارس

یکی دیگر از جاذبه های طبیعی شهرستان رستم آبشار پای تف است که در حدود 45 کیلومتری شمال غربی شهر مصیری نزدیک به روستای سالاری واقع شده است.

این آبشار از لحاظ ارتفاع، دومین آبشار استان فارس است که جنگل، کوه، باغهای انار و خانه مسکونی سنتی منظرگاه این نقظه پرصفا است.

در خصوص مشخصه طبیعی شهرستان رستم می توان گفت که این شهرستان ناحیه ای است که از دو بخش کوهستان و دشت تشکیل شده و با توجه به تقسیم بندی شهرستان به دو بخش سورنا و مرکزی میتوان گفت بخش سورنا در ناحیه تماما کوهستانی شهرستان واقع شده و بخش مرکزی در دشت واقع شده که ادامه سلسله جبال زاگرس نیز اطراف دشت را احاطه کرده است.

بخش شمالی کوهها به کوههای استان کهکیلویه و بویر احمد و بخش شرقی و جنوبی که از دو بخش کوه و دشت ترکیب یافته به شهرستان ممسنی و از طرف غرب به تپه ماهورهای گچساران می پیوندد.

کوهها از لحاظ زمین شناسی و ریخت شناسی و نمای بیرونی متنوع می باشند و جنس سنگها نشان می دهد که کوهای این ناحیه در دورانهای متلف زمین شناسی شکل گرفته است.

وجود غارهای بزرگ در دل کوها و آثار روشنایی آتش و دیگر آثار سفالین مکشوفه نشان از وجود حیات انسان در دوران پارینه سنگی تا دوران نوسنگی جدید 8000 سال قبل غارنشینی و سپس با اهلی کردن حیوانات و آشنایی با کشاورزی ، دشت نشینی را شروع نموده است.

وجود تپه های باستانی در این شهرستان اغلب مربوط به دوران پیش از تاریخ (قبل از 5000سال) است.

در شهرستان رستم وجود رودخانه معروف مراسخون، رودخانه تنگ شیو و.. طبیعت خاصی برای شهرستان ایجاد کرده است.

در مسیر رودخانه ها غاز وحشی، مرغابی،پرندگان کوچک، لک لک و دیگر موجودات آبی چون غاز آبی،ماهی،سگ آبی،خرچنگ و.. را می توان مشاهده کرد.

رودخانه ها همچنین باعث ایجاد جنگلهایی در دوطرف خود شده اند که بر زیبایی منطقه افزوده است که پوشش گیاهی اطراف آن نیزار، بید، درخچه های موسوم به بنگرو و خرزره است.

پوشش گیاهی منطقه اکثرا شامل درختان بلوط بوده و دیگر درختان همچون بید، پسته ، کنار، رملک و درختان دست نشان و ثمری، پرتقال، لیمو، نارنگی، انار، زیتون و گردو می باشد.

بخش سردسیر امیرایوب سورنای رستم پوشش گیاهی متفاوتی مانند چویل، بیلهر، کارده، چوگ، جاشیر و درختان گردو، سیب و بلوط مشاهده می شود.

از دیگر محصولات مورد کشت در شهرستان میتوان، گوجه، بادمجان، سیفی جات، طالبی، شلتوک، ذرت،کنجد، ماش، عدس، گندم، جو، نخود، فلفل، لیمو، پرتقال و انار را نام برد.

پرورش زنبور کمک به جذب سرمایه گذار و گردشگرمی کند

از ورودی شرقی شهر مصیری تا آخرین نقاط شهرستان انتهای بخش سورنا هزاران کندوی عسل وجود دارد که نشان از اشتغال مردم این شهرستان در بخش پرورش زنبور عسل و برداشت عسل در موعد مقرر می دهد.

بدیهی است که سرمایه گذاری در این بخش و حمایت دولت از پرورش دهندگان زنبور میتواند علاوه بر رونق اقتصادی شهرستان موجب رونق گردشگری رستم و جذب منابع مالی شود.

بیش از 100 اثر باستانی در شهرستان رستم

این شهرستان به عنوان یکی از شهرستانهای کهن استان فارس دارای بیش از 100 اثر باستانی است.

آثار شهرستان به سه بخش پیش از تاریخ (قبل از۵۵۰۰) تاریخی بعداز ۵۵۰۰ سال و اسلامی از ۱۴۳۰ سال به بعد تقسیم می‌شود.

۵۸ اثر این شهرستان در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده‌است. تمدن‌های بیش از تاریخ این شهرستان مربوط به عصر نوسنگی هزاره‌های پنجم تا هشتم پیش از میلاد است.

قبل از ورود آریاییها به فلات ایران تمدنهای دیگر نیز در اقضی نقاط شهرستان رستم پا برجا بودند که می‌توان به تمدن بزرگ و با شکوه ایلام باستان اشاره کرد.

آثار این تمدن در شهرستان رستم عبارتند از نقش برجسته ایلامی گورانگون شهر ایلامی چهار بازار است.

در لوح نوشته‌های خزانهٔ تخت جمشید از چندین شهر باستانی در منطقه رستم یاد شده‌ از جمله شهرهای هوهنوری و یوناری را می‌توان نام برد.

این شهر در گذرگاه زمان تمدنهای ایلامی، ماد، هخامنشی، ساسانی واسلامی را تجربه کرده است.

وجود پنج اثر شاخص تاریخی در شهرستان رستم

نقش برجسته ایلامی کورانگون، داودختر یا دی و دور(مادر و دختر ) ، شهر تاریخی خفرک، تل بندو، جاده سنگفرشی مراسخون، را به عنوان اثار برجسته این شهرستان می توان نام برد.

نقش برجسته ایلامی کورانگون

نقش برجسته ایلامی کورنگون اثری منحصر بفرد مربوط به دوران ایلامی و 2400 ق.م مسیح بر صفحه کوه کورنگون سه تلان رستم نقش شده است.

عمده نقوش این اثر شامل دو رب النوع ایلامی اینشوشناک و نپیراسوپادشاه و ملکه ایلامی و صفی ازپرستش کنندگان آنها که از بالا به پایین ایستاده اند. پادشاه بر روی چمبره ای از مار نشسته و سرمار در سمت چپ او قرار گرفته با دست راست خود آب حیات را به سوی پرستش کنندگان روان می سازد و مکله نیز پشت سر پادشاه نشسته و هر دو تاج شاخدار برسر دارند.

داودختر یا دی دوور(مادردختر)

این اثر درخور توجه،برخلاف مقابرهخامنشی در تخت جمشید ونقش رستم که همگی ازیک طبقه ساخته شده اند،از دو طبقه عالی ساخته شده است.

با توجه به اینکه جلوی دخمه های تخت جمشید ونقش رستم بصورت چلیپا حجاری وستونهای جلوی آنها بصورت خاص خود تعبیه شده که این نوع اعمال حجاری درساخت گور و دخمه داودختر بکاررفته و معماری آن تلفیقی از معماری یونانی و ایران است.

درداخل گور دخمه داودختر ازتابوت سنگی همانند تابوتهای سنگی گوردخمه های هخامنشی درتخت جمشید ونقش رستم دیده نمی شود و در این گور دخمه ازتابوتهای چوبی استفاده شده است.بر بالای این ار تاریخی کنگره هایی به سبک کنگره های صفه تخت جمشید به کار رفته و گور دخمه دارای 4 نیم ستون که جفت، جفت در دروازه ،در ورودی قرار گرفته اند.

اثر داودختر مربوط به سنوات 550 تا650 پیش از میلاد بوده و به فاصله 35 کیلومتری شمال غربی شهر مصیری نزدیک به روستای مراسخون علیا قرار دارد.

شهر تاریخی خفرک

این آثار مدفون در خاک مربوط به قرون آغازین اسلامی بوده و در500 متری شرق شهرمصیری قرار دارد.

نام خفرک درمتون اسلامی قرن چهارم به نام شهرآسمان نام برده شده ومقدسی مورخ قرن چهارم درکتاب احسن التقاسیم فی معرفت الاقالیم ازآن یادکرده است.

تل بندو

این تپه باستانی در بخش مرکزی شهرستان رستم در میان زمین های کشاورزی روستای تل بندو واقع شده است. این ار تاریخی هرساله توسط دانشجویان رشته باستانشناسی دانشگاه کازرون مورد کاوش علمی قرار می گیرد که آار تمدن های هزاره سوم ق. م و دوران لپویی و تیموریان در نتیجه این کاوش ها به دست آمده است.

در این تپه باستانی آثار معماری اشیا و اسکلت انسان پیدا شده است.

جاده سنگ فرشی مراسخون

یکی از مسیر های جاده شاهی دوران هخامنشی _ ساسانی بوده است که چندین کیلومتر طول دارد.

این جاده شاهی برفراز کوه مراسخون روبروی کوه عنا محل گور دخمه واوودختر قرار گرفته است.

برفراز این کوه آتشکده ایی وجود داشته که احتمال میرود مردم جهت برگزاری مراسم آیینی از طریق جاده سنگفرشی به محل آتشکده می رفته اند.

پروژه های عمرانی و گردشگری شهرستان رستم

شهرستان رستم از سال 88 تا کنون حدود 50 پروژه مصوب دارد که از این تعداد پروژه برخی به پایان رسیده و برخی از آنها به دلایل مختلف ناتمام و یا در دست اجراست.

از جمله پروژه ای در دست اقدام این شهرستان می توان به تجهیز و راه اندازی ایستگاه ماهواره ای سالاری رستم،احداث مراکز بهداشتی درمانی با ظرفیت ده تختخواب در رستم، تجهیز مراکز آموزش فنی و حرفه ایی شهرستان رستم ،ایجاد شبکه های فرعی آبیاری و زهکشی، تکمیل و تجهیز کتابخانه ها و مجتمع های فرهنگی و هنری ،احداث پاسگاه و غیره اشاره کرد.

همچنین احداث سالن اختصاصی بانوان، مطالعه و تامین آب و آبرسانی به شهر مصیری،احدا ساختمان اداری شهرستان رستم،احدا سالن ورزش،سازماندهی و احداث سرویس بهداشتی در منطقه نمونه گردشگری چشمه گچسان نیز تعدادی از پروژه های نیمه تمام در این شهرستان است.